Những kỹ năng và khả năng mà trí tuệ nhân tạo khó sao chép thuộc về Trí tuệ cảm xúc như: thấu hiểu, khích lệ và tương tác với con người…
.jpg)
Trí tuệ cảm xúc sẽ có vai trò quan trọng hơn: Sự phát triển bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (artificial intelligence – AI) và máy tự học (machine learning), giống như hầu hết các ngành công nghệ làm thay đổi thế giới, mang lại cả sự phấn khích và đáng sợ.
Sẽ là phấn khích, thú vị khi nghĩ đến tất cả những cách thức mà cuộc sống của chúng ta có thể được cải thiện, từ quản lý lịch trình làm việc cho đến chẩn đoán y khoa, nhưng sẽ là đáng sợ khi nghĩ đến các tác động liên quan về mặt cá nhân và xã hội, đặc biệt là liên quan đến nghề nghiệp của chúng ta. Khi máy học tiếp tục phát triển, con người cần phát triển những kỹ năng mới, nhưng đó là những kỹ năng nào?
Việc trí tuệ nhân tạo và tự động hóa sẽ thay đổi thị trường và lực lượng lao động đã được biết từ lâu. Xe hơi tự lái có thể buộc hàng ngàn tài xế xe tải ở Mỹ phải tìm công việc mới và những dây chuyền sản xuất dùng robot giống như của Tesla tiếp tục khiến nhiều người mất việc làm trong lĩnh vực sản xuất.
Nhưng đây mới chỉ là sự bắt đầu. Khi mà trí tuệ nhân tạo được cải tiến tốt hơn nữa (điều này đang xảy ra rất nhanh), mức độ ảnh hưởng đối với các công việc “thuộc về tư duy” sẽ còn rộng hơn cả những công việc “thuộc về hành động”.
Chúng ta đang nói về những công việc mà cho tới vài năm gần đây, bạn không thể tưởng tượng rằng chúng có thể được thực hiện khi không có sự tham gia của một nhân sự được huấn luyện. Những công việc chẳng hạn như giáo viên, bác sĩ, cố vấn tài chính, môi giới chứng khoán, chuyên viên tiếp thị và tư vấn kinh doanh.
Nhiều công việc đòi hỏi kỹ năng cao đều theo cùng một quy trình làm việc: (1) thu thập dữ liệu, (2) phân tích dữ liệu, (3) diễn giải kết quả, (4) đề nghị hướng hành động, (5) triển khai hành động. Bác sĩ thực hiện xét nghiệm, phân tích kết quả, giải thích kết quả để chẩn đoán bệnh, lên phác đồ điều trị và làm việc với bệnh nhân để tiến hành trị bệnh.
Nhà tư vấn tài chính tập hợp và phân tích dữ liệu về khách hàng và các phương tiện đầu tư tiềm năng, diễn giải những khả năng có thể xảy ra cùng với các yếu tố như mức độ chấp nhận rủi ro, đề xuất chiến lược đầu tư và giúp khách hàng triển khai chiến lược này.
Các nhân sự này có thể yêu cầu mức phí cao nhờ những khả năng kể trên. Họ có năng lực thực hiện mọi việc một cách nhanh chóng, thuần thục và chính xác; cùng với kinh nghiệm, khả năng phán đoán trong việc quyết định hướng hành động; và sự hiểu biết có thể giúp khách hàng điều chỉnh phương hướng để đạt được mục tiêu.
Trí tuệ nhân tạo và máy tự học sẽ nhanh chóng vượt qua chúng ta trong hai kỹ năng đầu tiên (thu thập và phân tích dữ liệu). Chúng ta cũng đã chấp nhận rằng máy có thể làm những công việc này một cách hiệu quả. Tuy nhiên, tiềm năng của chúng còn vượt xa hơn nhiều.
Con người thì có giới hạn và thường bị thành kiến chi phối. Các bác sĩ không thể theo kịp mọi công bố mới trong lĩnh vực chuyên môn của họ. Thay vào đó, họ phải dựa vào kinh nghiệm cá nhân hơn là toàn bộ kiến thức trong lĩnh vực của họ.
Các nhà tư vấn cũng vậy, từ kinh nghiệm riêng, họ định hình những ưu tiên, mong đợi và tầm nhìn. Con người không đơn giản có thể kết nối với “nhiều máy chủ hơn” vì chúng ta gặp giới hạn khi xử lý thông tin mới. Thay vào đó, chúng ta phải dựa vào ưu tiên, thói quen và nguyên tắc của chính mình, và những điều đó lại thường bị chi phối bởi thành kiến.
Một số người có thể nói rằng chúng ta sẽ không bao giờ giao phó cho máy móc khi cần những quyết định quan trọng liên quan đến quản lý sức khỏe và tiền bạc, nhưng đó là tư duy của thế kỷ XX. Một thế hệ mới ngày nay đang tương tác với các loại máy thông minh được họ tin tưởng và chọn lựa.
Những ai muốn tiếp tục phù hợp, phát triển trong nghề nghiệp của mình sẽ cần phải tập trung vào những kỹ năng và khả năng mà trí tuệ nhân tạo khó sao chép như:thấu hiểu, khích lệ và tương tác với con người.Một chiếc máy thông minh có thể chẩn đoán hoặc thậm chí đề xuất cách trị liệu tốt hơn cả bác sĩ. Nhưng cần có một người ngồi xuống với bệnh nhân, hiểu hoàn cảnh sống của họ (tài chính, gia đình, chất lượng sống, v.v…) và giúp họ quyết định xem kế hoạch trị liệu nào là tối ưu.
Tương tự, một chiếc máy thông minh có thể phán đoán các vấn đề kinh doanh phức tạp và đề xuất các hành động cần thiết để cải tiến một tổ chức. Nhưng con người vẫn phù hợp nhất với vị trí thúc đẩy, lãnh đạo đội ngũ hành động và nhận ra các cá nhân giỏi để lãnh đạo sự thay đổi.
Những kỹ năng như thuyết phục, hiểu biết về xã hội và sự đồng cảm sẽ trở thành các yếu tố khác biệt. Thế nhưng, các kỹ năng tập trung vào sự tương tác với con người nói chung hiện lại được xem như là ưu tiên thứ hai xét về mặt giáo dục và đào tạo. Chúng ta đều từng gặp nhiều nhà chuyên môn tập trung vào các báo cáo và dữ liệu của mình hơn là xử lý các tình huống và mong muốn cụ thể, riêng biệt.
Thế nhưng, những kỹ năng này sẽ trở nên quan trọng khi mà các hệ thống tự động tiếp tục phát triển. Trí tuệ nhân tạo và máy học có khả năng cải thiện kết quả, giúp giảm chi phí và chúng ta nên chào đón những thay đổi đang diễn ra trong lĩnh vực, ngành nghề của mình. Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo càng nhấn mạnh tầm quan trọng của trí tuệ cảm xúc. Điều các nhà chuyên môn cần quan tâm đến là:
– Hãy kiểm tra những khả năng của bạn như tương tác, động viên và đánh giá con người. Nhận ra điểm mạnh và điểm yếu của bạn liên quan đến trí tuệ cảm xúc.
– Đầu tư vào phát triển trí tuệ cảm xúc . Cách đơn giản nhất là thay đổi mô thức của chúng ta – điều gì là quan trọng trong công việc, trong vai trò của chúng ta; và bắt đầu tập trung vào khả năng quản trị tốt hơn, ảnh hưởng và quan hệ tốt hơn với người khác. Hoặc có thể tiến xa hơn bằng cách tìm các chương trình đào tạo phù hợp và mở rộng cơ hội.
Bạn có thể mang lại giá trị gì – bạn có thể làm gì, chọn lựa thế nào để tốt hơn bất cứ loại máy thông minh nào, điều này liên quan đến những người xung quanh bạn. Nếu bạn giỏi khích lệ, quản trị và biết lắng nghe, bạn sẽ có vai trò riêng khi công nghệ làm thay đổi nghề nghiệp, lĩnh vực của bạn.
TÂM MAI (theo HBR)/DNSGCT
