(hieuhoc_hieuhoc.com). Tự động hóa là tổng hoà của nhiều lĩnh vực như cơ khí, điều khiển, công nghệ thông tin và cơ điện tử. Các lĩnh vực này kết hợp lại với nhau tạo thành các hệ thống tự động hóa và cao hơn nữa là tự động hóa toàn bộ quá trình sản xuất. Ngành công nghiệp tự động hóa ngày càng có vai trò quan trọng và hết sức cần thiết để đáp ứng các mục tiêu phát triển kinh tế, nhất là trong tiến trình công nghiệp- hiện đại hóa nhanh như hiện nay.
Các lĩnh vực ứng dụng.
Tự động hóa là một ngành công nghệ liên quan đến việc ứng dụng các kỹ thuật cơ khí hiện đại, kỹ thuật điều khiển và kỹ thuật máy tính vào việc vận hành và điều khiển quá trình sản xuất, ứng dụng vào các lĩnh vực như sau:
– Không gian và giao thông vận tải.
– Truyền thông và mạng.
– Sinh học và y học.
– Vật liệu và chế biến.
– Kỹ thuật robot và máy thông minh.
Kỹ sư tự động hóa.
Ngày nay, nhu cầu thị hiếu con người ngày càng cao, yêu cầu về số lượng và chất lượng của các sản phẩm xã hội cũng không ngừng tăng. Điều đó đòi hỏi các dây chuyền sản xuất trong công nghiệp ngày càng hiện đại, có mức độ tự động hóa ngày càng cao với việc sử dụng các kỹ thuật điều khiển hiện đại có trợ giúp của máy tính.
Mặc dù Việt Nam có ưu thế nhân công rẻ, nhưng những ưu điểm của robot, trong đó có cường độ lao động, độ chính xác, tính chịu đựng… sẽ là lựa chọn tối ưu tại nhiều nhà máy công xưởng của Việt Nam không phải trong tương lai xa mà phải ngay từ bây giờ.
Vì thế, một mặt đi song song với việc nghiên cứu chế tạo những robot thông minh, việc hiểu những ứng dụng robot công nghiệp là thật sự cần thiết. Ứng dụng robot công nghiệp vào sản xuất cần kiến thức để sử dụng và vận hành nó cùng với việc bảo dưỡng sửa chữa, nó sẽ làm thay đổi cục diện tại các nhà máy sản xuất. Lắp đặt và giám sát hệ thống cũng là phần việc của các kỹ sư tự động hóa.
Tóm lại, nhiệm vụ của kỹ sư tự động hóa là theo dõi các hệ thống điều khiển, phát hiện những sai sót của hệ thống để kịp thời sửa chữa hoặc hoàn thiện, vận hành, bảo dưỡng, bảo trì hệ thống điện tự động…
Học và hành.
Kỹ sư tự động hóa không những phải được đào tạo cơ bản mà còn phảI thật vững chuyên môn, thành thạo kỹ năng thực hành, đặc biệt là trình độ ngoại ngữ và tin học. Tự động hóa là một chuyên ngành đòi hỏi người ở người kỹ sư phải tích hợp được nhiều kỹ năng ở trình độ cao. Ngay trong trường ĐH, họ đã phải học những môn lí thuyết cơ bản như Điều khiển quá trình, Kỹ thuật lập trình, Robot, Vi xử lí nâng cao, thiết kế hệ thống Tự động hóa… Ngoài ra, cần có tính sáng tạo, khả năng thích ứng công việc tốt, nhất là “hòa đồng” với điều kiện làm việc theo nhóm, bắt tay hợp tác…
Hiện nay hầu hết các trường trong khối kĩ thuật đều thành lập khoa hay bộ môn Tự động hóa (có trường gọi là ngành “Điều khiển tự động” ) như: ĐH Bách khoa, ĐH Giao thông Vận tải, ĐH Mỏ – Địa chất, ĐH Công nghiệp Hà Nội, ĐH Công nghiệp Thái Nguyên… Được nhiều người biết đến và có truyền thống hơn cả vẫn là Bộ môn tự động hóa xí nghiệp công nghiệp, thuộc Khoa Điện của Trường ĐH Bách khoa Hà Nội. Bộ môn Tự động hóa, khoa Điện của trường luôn có điểm phẩy xét vào chuyên ngành cao nhất (cao hơn cả khoa Công nghệ thông tin).
Các kỹ sư Tự động hóa cũng được đào tạo tại ĐH Bách khoa Đà Nẵng, ĐH Bách khoa TP.HCM, ĐH Sư phạm kĩ thuật TP.HCM hay Học viện kỹ thuật quân sự.
Ngoài ra, một số trường ĐH thành lập bộ môn tự động hóa phù hợp với từng chuyên ngành của trường mình. Như Bộ môn Tự động hóa thiết kế cầu đường của Trường ĐH GTVT Hà Nội, Bộ môn Điện và Tự động tàu thủy của ĐH Giao thông vận tải TP.HCM, Bộ môn TĐH xí nghiệp mỏ và dầu khí của ĐH Mỏ Địa chất Hà Nội…
Mỗi năm, SV tốt nghiệp của ngành tự động hóa chưa thể đáp ứng nhu cầu nhân lực của các nhà máy, xí nghiệp và các công ty. SV ra trường có thể làm được rất nhiều việc liên quan đến chuyên ngành học của mình như thiết kế, ứng dụng, kinh doanh các sản phẩm Tự động hóa. Họ cũng có thể làm việc với các dây chuyền tự động trong các nhà máy, xí nghiệp của nhiều ngành khác nhau như giấy, xi măng, mía đường, thực phẩm, giao thông vận tải… Nhiều nơi cần nên kỹ sư ngành Tự động hóa không khó để kiếm được một công việc như mong muốn.
Với những thành tựu đã đạt được và với những định hướng đúng trong lĩnh vực điều khiển, ngành công nghiệp tự động hóa cùng với bao ngành khác chắc chắn sẽ đảm bảo an toàn cho cuộc sống con người, cho sự phồn vinh xã hội và sẽ là một ngành hứa hẹn nhiều triển vọng trong tương lai.
Khánh Hòa tổng hợp. (hieuhoc_hieuhoc.com).